Dieren kunnen betekenisvol zijn voor ouderen die vereenzamen. Vraag is of dat ook op een verantwoorde wijze kan, zowel voor het dier zelf als voor de mens; en al helemaal wanneer deze mensen niet gewoon zijn om met dieren om te gaan.
Eenzaamheid is een geestelijke gesteldheid waarin je nog te weinig in verbinding bent met dat wat jou goed doet. De kunst is, dat wie zich eenzaam voelt, zelfbewuster het leven betreedt op dat wat er allemaal al om hen heen is. Mensen die zich eenzaam voelen onttrekken zich vaak aan natuurbeleving, terwijl contact met de natuur, inclusief contact met dieren, daarbij essentieel is.
Geluiden van dieren, vooral van vogels, kunnen rustgevend doorwerken. Zelfs wanneer de vogels niet in de directe omgeving aanwezig zijn, kan tijdelijk of langdurig luisteren naar vogelgeluiden de stemming van eenzaamheid verbeteren. Het is daarom belangrijk om dagelijks naar buiten te gaan. Verzorgingshuizen hebben als alternatief soms een binnenvolière. Het nadeel daarvan is dat de vogels gevangen zitten en niet in hun natuurlijke omgeving verblijven. Deze belasting is niet goed voor hun welzijn. Oudere mensen mee- nemen naar buiten en dieren opzoeken in de vrije natuur heeft veruit de voorkeur. Ouderen mee uit rijden nemen in een koets of rijtuig met paarden voorziet in een grote behoefte, juist het zich voort laten bewegen door dieren. Hier ligt een mooie taak voor vrijwilligers, die zich hiervoor met paarden willen inzetten.
Voor iemand die niet meer buitenshuis kan vertoeven is het verzamelen van dierplaatjes een alternatief. Het maakt dat mensen zich middels de foto’s gaan verdiepen in aspecten en aangelegenheden van dieren, waarbij ze aspecten van zichzelf gespiegeld zien. Ouderen plaatjes van dieren laten verzamelen is in onze cultuur heel ongewoon. Door de dierenplaatjes een bestemming mee te geven, bijvoorbeeld een school die dierenplaatjes voor de leerlingen zoekt, neemt de acceptatie toe. Dan geef je hun een briefing mee dat wat ze doen betekenis heeft voor anderen. Ze zijn dan sneller genegen om daarnaar te gaan zoeken. Het belang ervan voor zichzelf toe te kennen is vaak een stap te ver.
Het is aan te bevelen om in bepaalde gevallen huisdieren in een verzorgingshuis toe te laten. Het betreft dan oudere dieren die niet meer al te vaak uitgelaten hoeven te worden en veel extra verzorging nodig hebben. Die hebben er meer baat bij om bij hun baasje te blijven dan dat ze naar het asiel worden gebracht. En het baasje heeft weer baat bij het huisdier.
Symbiotische relaties
Een volwassene die moeite heeft zichzelf in liefde te beschouwen, dient een groter beroep te gaan doen op innerlijke volwassenheid. Dieren kunnen je bijzonder veel spiegelen, warmte en betrokkenheid geven, maar ze mogen geen vervanging worden voor een gemis en nader te ontwikkelen aspect van jezelf. Als je geen partner hebt, dan ben je spiritueel in oefening om je eigen innerlijke partner te worden. Een vrouw oefent met het mannelijk oerprincipe in zichzelf en een man zonder vrouw wordt aangezet te oefenen met zijn innerlijk vrouwelijk oerprincipe. Wanneer je zelf niet de bereidheid hebt zo’n diepere taak op te nemen, kan je dieren iets laten invullen wat je in je eigen gemis niet aan jezelf wenst te geven. Wie opgevoed is met dat je jezelf niet mag strelen en knuffelen, zal het indirect via een dier gemakkelijker laten doen. Wie niet gewend is om naar zichzelf te luisteren heeft een empathisch dier nodig om te helpen bij zelf aanvoelen. Wie denkt niet alleen over straat te kunnen lopen omdat hij dan bekeken wordt, neemt een hond, zodat hij zich minder bekeken voelt. Als je niet de moed hebt om alleen op reis te gaan, dan neem je liever een dier mee. Hoe begrijpelijk ook en hoe mooi dat samenzijn ook kan zijn, wanneer je met al deze verrichtingen afhankelijk bent geworden van een hond of een kat, of een ander dier dat dit met jou doet, dan is er huiswerk te doen naar jezelf toe.
Iemand die vier hoog woont zei eens dat hij het liefst een hond wilde hebben. Marieke de Vrij vroeg hem waarom? Zijn antwoord was: “Die vragen niets, zij vinden je altijd leuk, ze doen alles precies zoals jij het graag zou willen.” Er kwam zo een hele riedel uit, zoals ooit de perfecte partner ontmoet zou worden. Die partner bestond natuurlijk niet, maar die hond zou wel alles geven. Dan kun je het beste zeggen: word innerlijk volwassen. Als je om die reden een hond neemt dan laat je in jezelf iets liggen. Voor kinderen is het heel iets anders; die moeten ook oefenen met ouder en zelfstandiger worden. Dan is lijfelijk contact gewoon een fysieke aangelegenheid die verbondenheid met dieren uit. Een dier kan een belangwekkende functie vervullen bij iemand die lang alleen is, maar het gaat mis als je eigen behoeften projecteert en niet zelf weet te voorzien in het eigen gemis.
Er zijn veel dieren hart-openend voor mensen. Dat is een grote toegift, dat ze in staat zijn iets te verzachten of iets te openen of iets te ontroeren of speelsheid op te roepen met betrekking tot wat je vergeten had om te ervaren. Maar je mag die gift niet afhankelijk stellen van een dier alleen, dat is waar het om gaat. Het dier mag een opener zijn, maar vervolgens moet je er zelfstandig ook iets mee doen.
Een dier schoolt je zelf-reflectief in iets wat in jou is, maar wat dieper geopend mag worden. Het is net als met een partnerkeuze, dat je valt op een partner die totaal anders is dan jij. Dat komt nu juist omdat die ander zo anders is. Dat zijn aspecten die in jou de komende jaren meer opengelegd gaan worden. De ander spiegelt je en vervolgens dien je je eigen huiswerk op te nemen. Je dient je vrijer te bewegen in die afhankelijkheid van wat je zo leuk aan die ander vindt en dan
Inspiraties van Marieke de Vrij© – juni 2014 2
kan je prima in relatie blijven, maar dat wil niet zeggen dat die ander al jouw gaten moet invullen.
Inspiraties van Marieke de Vrij Juni 2014
Verslaglegging themabijeenkomst: Regine Scholten Bewerking: Wim van Oort